Αργολίδα και Αντίσταση- Εγκλήματα και Βιοπραγίες

Ποτέ δεν μπορούσα να φαντασθώ πριν από μερικά χρόνια ότι τα συμβάντα στην Αργολίδα κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής θα βρισκόντουσαν σήμερα στο επίκεντρο μια διαμάχης μεταξύ «ιστορικών» για την ερμηνεία των γεγονότων της εποχής σε όλη τη Ελλαδική τους διάσταση.

Θυμάμαι μικρός τα καδραρισμένα συνθήματα στους τοίχους των σχολείων, για τους εγκληματίες και προδότες κομουνιστές. Από την άλλη πλευρά ποτέ , τότε, δεν είχε γίνει λόγος και δεν είχα ακούσει περί των δωσιλογικών Ταγμάτων Ασφαλείας. Αργότερα τον καιρό της χούντας και των συνταγματαρχών που «μας έσωσαν από τη σοβιετική αρκούδα» η αντικομουνιστική προπαγάνδα, περί εχθρών και προδοτών της πατρίδας εντάθηκε Ήμουν πλέον αρκετά μεγάλος, όταν για πρώτη φορά άκουσα περί της Εαμικής Εθνικής αντίστασης, που ουσιαστικά είχε ελευθερώσει όλη την ύπαιθρο της χώρας και περί του φαινομένου του δωσιλογισμού.

Ουσιαστικά η μόνη επαφή που είχαμε σαν παιδιά με την Αντίσταση ήταν «ο μικρός ήρωας», το Παιδί Φάντασμα, ο Γιώργος Θαλάσσης. Αντίσταση βέβαια μέσα στην Αθήνα (και όχι στην απελευθερωμένη από το ΕΑΜ ύπαιθρο), κάτω από τις διαταγές του Συμμαχικού Στρατηγείου στην Αίγυπτο. Μέσα από αυτά τα κόμικς το παιδί -αναγνώστης, μπορούσε να δει τις θηριωδίες των Γερμανικών στρατευμάτων κατοχής, την πείνα (μέσα από τις αχόρταγες επιθυμίες του Σπίθα), τη χειραφέτηση της γυναίκας και τη συμμετοχή της στην Αντίσταση (μέσα από τον ηρωισμό της Κατερίνας). Το δωσιλογισμό μπορούσες να τον διακρίνεις μόνον σε κάποιες Ελληνικές ταινίες μέσα από το πρόσωπο του Δήμου Σταρένιου (ενός ηθοποιού που στην πραγματική του ζωή ήταν αριστερός και εξαίρετος άνθρωπος και καλλιτέχνης)

Όμως έξω από το βδομαδιάτικο αυτό περιοδικό, το έπος της Αντίστασης, αλλά και η νεώτερη τοπική ιστορία δεν υπήρξε ποτέ τον καιρό εκείνο θέμα συζήτησης, στο σπίτι, στις παρέες, στο σχολείο..

Και μετά ήλθε η πτώση τους χούντας και η νομιμοποποίηση των Κομουνιστικών κομμάτων.

Ξαφνικά τα πάντα άλλαξαν.

Βιβλία περιέγραφαν τον ακαταμάχητο ηρωισμό των μαχητών του ΕΛΑΣ, αφίσες με πανέμορφες κοπέλες στο βουνό με τα δίκοχα, αντάρτικα τραγούδια, που εξυμνούσαν το θάρρος και τη γενναιότητα των μαχητών της ελευθερίας.

Οι ίδιοι παλαιοί προδότες, δολοφόνοι και εγκληματίες, έγιναν από τη μια μέρα στην άλλη πατριώτες και ήρωες. Τα κονσερβοκούτια έδωσαν τη θέση του στις κιθάρες. Οι σφαγές των αθώων στα θεατρικά δρώμενα πάνω στα βουνά και στα αναγνωστικά της Ρόζας Ιμβριώτη.

Η ξεχασμένη ιστορία της Αντίστασης, ήλθε στο προσκήνιο, ξαναγραμμένη από την άλλη πλευρά στην υπερβολή της.

Αργότερα με την έλευση του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία έγινε και η επίσημη από το Κράτος αναγνώριση της αντίστασης.

Με τον καιρό και μετά την εποχή των υπερβολών, τόσον οι ιστορικοί, όσον και οι πρωταγωνιστές των γεγονότων άρχισαν να δίνουν σ΄αυτά μια γήινη, ανθρώπινη και πραγματική διάσταση.

Ήταν η εποχή της Εθνικής Συμφιλίωσης. Οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι, ο Μάρκος και ο Τσακαλώτος έδωσαν τα χέρια. Στο Γοργοπόταμο κατ΄ έτος γινόταν η γιορτή της ενιαίας Εθνικής Αντίστασης του λαού. Η επικρατούσα πλέον ιστοριογραφία, οι μελετητές των αρχείων και οι πρωταγωνιστές, άρχισαν να παραδέχονται, λάθη, βιαιότητες, ακρότητες και εγκλήματα εκατέρωθεν. Σιγά-σιγά ο λαός άρχισε να συμφιλιώνεται με τα φαντάσματα των εμφυλίων και τις συνέπειες του δωσιλογισμού. Μεγάλος πρωταγωνιστής της στροφής αυτής της καταγραφής της ιστορίας της περιόδου αυτής, ήταν ο τελευταίoς πριν από τη Παπαρρήγα Γραμματέας του ΚΚΕ, ο Ναυπλιώτης Γρηγόρης Φαράκος, πρωταγωνιστής της τότε περιόδου, που κατέγραψε λάθη και παραδέχθηκε Εαμικές βιαιότητες. Μέσα στις οικογένειες οι συζητήσεις και οι αναμνήσεις γινόντουσαν μέσα σε διαφορετικό πλαίσιο , ακόμα και όταν μέλη της ήσαν το καιρό εκείνο σε διαφορετικά στρατόπεδα. Τα πάθη στην Ελλάδα άρχισαν σιγά-σιγά να δίνουν τη θέση τους στο λόγο. Η «Ελένη» του Γκατζογιάννη αντιμετωπίσθηκε ως μια δευτερευούσης σημασίας προσωπική καταγραφή.

Δεν φανταζόμουν ότι θα είχαμε μια νέα στροφή και διαμάχη στην ερμηνεία των γεγονότων της εποχής με τις θέσεις Καλύβα - Μαραντζίδη από τη μία και με την αποκατάσταση του Σταλινισμού και του Ζαχαριάδη από το ΚΚΕ από την άλλη.

Τα γεγονότα στην Αργολίδα κατά τη διάρκεια της Κατοχής, δεν είχαν παίξει κάποιο καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις. Έτσι κανείς δεν θα μπορούσε να διανοηθεί ότι τα γεγονότα αυτά θα ήταν σήμερα καθοριστικά για τη νέα αυτή διαμάχη που έχει ξεσπάσει,σχετικά με την ερμηνεία των ιστορικών εξελίξεων της περιόδου 43-44.

Ένας καθηγητής Αμερικάνικου Πανεπιστημίου, ονόματι Καλύβας, μελέτησε σε βάθος τα γεγονότα στην Αργολίδα, βάσει των οποίων επιχειρεί να ερμηνεύσει αλλιώς την Αντίσταση της χώρας. Έχει, απ΄ότι φαίνεται, ερευνήσει και καταγράψει αρκετό πρωτογενές υλικό και με βάση το παράδειγμα της Αργολίδας δίνει με άρθρα του σε Ελληνικές εφημερίδες και άρθρο του στο βιβλίο με τίτλο Μετά τον πόλεμο, επιμέλειας Mark Mazower μιαν άλλη διάσταση στα πράγματα και ανατρέπει τα συμπεράσματα των ιστορικών (Κωνσταντίνου Τσουκαλά, Νίκου Σβορώνου, Γιάννη Χόνδρου, Χ. Φλάϊσερ, Ολε Σμιθ, Άγγελου Ελεφάντη, κ.ά. )

Απ΄όσο έχω διαβάσει από τα διάφορα άρθρα του, αλλά και από το βιβλίο Περράκη, που ακολουθεί τη σκέψη του Καλύβα (ο οποίος και προλογίζει το βιβλίο Περράκη), ο καθηγητής αυτός, πέρα από την καταγραφή των βιαιοτήτων της αριστεράς και με βάση την έρευνά του γι΄αυτές καταλήγει σε δύο συμπεράσματα. ΠΡΩΤΟΝ στην απενεχοποίηση (αν όχι και εξαγνισμό) των δωσιλογικών Ταγμάτων Ασφαλείας και ΔΕΥΤΕΡΟΝ και πιο βασικό στο ότι ο Εμφύλιος δεν ξεκίνησε το 44, αλλά ένα χρόνο πριν με την απόφαση, απ΄όσο ισχυρίζεται, του ΚΚΕ, να εξαφανίσει κάθε ιδεολογικό εχθρό και εστία αντίστασης, στην προσπάθειά του και στο οργανωμένο του σχέδιο να καταλάβει την εξουσία.

Θα επιχειρήσω μέσα από μια σειρά αναρτήσεων, τις επόμενες μέρες, να καταγράψω, το τί πιστεύω εγώ για τις απόψεις Καλύβα-Περράκη και για την ερμηνεία που κάνουν.

Θα μου πείτε ποιός είμαι εγώ που θέλω να πω την άποψή μου. Αφού μάλιστα ούτε πρωτογενές υλικό έχω, πέραν από κάποιες αποσπασματικές προσωπικές μαρτυρίες και από τις δύο πλευρές, ούτε και ιστορικός είμαι, ούτε και ειδικός μελετητής των γεγονότων της περιόδου.

Ίσως και να έχει δίκιο, αυτός που θα μου πει ότι δεν δικαιούμαι να ομιλώ και να ερμηνεύω. Τον καλώ να μην επισκεφθεί το ιστολόγιό μου τις επόμενες μέρες, αφού δεν θα τον ενδιαφέρει η μη ειδική άποψή μου.

Όμως πιστεύω ότι έχω και τη νηφαλιότητα που απαιτείται και ίσως και κάποια κριτική σκέψη για να αντιπαρατεθώ. Και θεωρώ ότι υπάρχει ανάγκη να ακουσθεί η διαφορετική άποψη μέσα από την Αργολίδα, από ανθρώπους που εργάζονται και κατοικούν στην Αργολίδα και όχι μόνον έξω από αυτήν.

Δεν θα επιχειρήσω να αμφισβητήσω το πρωτογενές υλικό των μελετητών της ιστορίας της Αντίστασης στην Αργολίδα. Αλλωστε πρέπει να έχουν κάνει άριστη δουλειά, αν και η λήψη συνεντεύξεων με την προσωπική συμμετοχή του ερωτώντος και με την κατάλληλη χρήση των ερωτημάτων, μπορεί να οδηγήσει μέσα από πραγματικά γεγονότα σε λαναθασμένα ουσιαστικά περί των πραγμάτων συμπεράσματα. Θα προσπαθήσω όμως να αντιπαρατεθώ, τόσον στη μεθοδολογία τους, στον τρόπο σκέψης τους και στα αξιώματα πάνω στα οποία βασίζονται, όσο και στην ερμηνεία των γεγονότων που κάνουν.